Raty stałe a raty malejące – które są lepsze?

Czym różni się rata stała od raty malejącej?

Raty stałe (annuitetowe) charakteryzują się tym, że na samym początku spłaty kredytu większą część raty stanowią odsetki naliczone od całości kapitału. Wraz ze spłacaniem kolejnych rat rośnie udział części kapitałowej, której regularne spłacanie zmniejsza ilość odsetek.

Najlepiej zaobserwować to na przykładzie. Załóżmy dla uproszczenia, że analizujemy raty dla kredytu na kwotę 10 000 zł na okres 12 miesięcy (12 rat) z oprocentowaniem rocznym 10%. Po zsumowaniu części kapitałowej i odsetkowej miesięczna rata kredytu wynosi 879,16 zł. Jak widać na poniższym wykresie każda kolejna rata zawiera coraz mniejszą część odsetkową, która pod sam koniec spłaty jest minimalna.

W ratach malejących część kapitałowa jest podzielona na równe kwoty przez cały okres zobowiązania. Wysokość odsetek zależy od pełnej kwoty należnego kapitału. Im mniejsza jest ilość całkowitego kapitału, tym mniejsze są odsetki. Co za tym idzie w tej formie wysokość płatności podczas każdego z okresów rozliczeniowych zmniejsza się wraz z regulowaniem kredytu, przez co należy się liczyć na początku z wyższą kwotą raty.

Posłużmy się wcześniejszym przykładem: kredyt krótkoterminowy na kwotę 10 000 zł na okres 12 miesięcy z oprocentowaniem 10%.

Jak widać na poniższym wykresie, część kapitałowa jest taka sama przez cały czas trwania kredytu. Sekcja odsetkowa jest główną zmienną w racie i zmniejsza się ona przez cały okres trwania kredytu. Średnia kwota raty w takim zestawieniu wynosi 878,47 zł, więc jest ona nieco mniejsza niż w ratach stałych.

Które rozwiązanie bardziej się opłaca?

W zależności od potrzeb jedno i drugie rozwiązanie może być równie korzystne. Jednakże biorąc pod uwagę kryterium samych kosztów, zdecydowanie lepiej w tym zestawieniu prezentują się raty malejące. Korzystając z przykładu kredytu omawianego wcześniej sumaryczne koszty kredytu w wariancie rat stałych wynoszą 10549,91 zł, zaś w malejących 10541,66 zł. Różnica pomiędzy kosztami jest oczywiście niewielka, ale należy zwrócić uwagę, że w przypadku dłuższego okresu kredytowania i wyższych kwot może być ona bardziej znacząca.

Raty malejące bardzo często poleca się osobom, które będą kończyć spłacać kredyt już w trakcie emerytury.

Jeśli rozpatrywać jednak wybór pod względem wygody (co jest szczególnie istotne, gdy zobowiązanie towarzyszy kredytobiorcy przez długi czas), wtedy przewaga rat malejących nie wydaje się być tak oczywista. Raty stałe są wygodniejsze do spłaty ze względu na np. możliwość ustawienia opcji przelewu stałego na koncie bankowym.

Przy finansowaniu należy także porównać warunki pomiędzy ratami w stosunku do wybranej formy oprocentowania, która może być stała bądź zmienna. Przy zmiennej formie oprocentowania, która jest najpopularniejszą opcją w kredycie hipotecznym, należy jeszcze brać pod uwagę ewentualne podwyżki oprocentowania w trakcie trwania kredytu. Dlatego zaleca się, aby rata stała w tym wariancie była początkowo na niższym poziomie niż maksymalne zdolności budżetu przygotowanego na ten cel.

Ważnym aspektem wyboru jest także wysokość raty początkowej, która zdecydowanie się różni. Już w przykładowej symulacji kredytu przedstawionej wcześniej, widoczna jest w sposób istotny różnica pomiędzy nimi. Pierwsza rata stała wynosi 879,16 zł, podczas gdy pierwsza rata malejąca opiewa na kwotę 916,66 zł. W sytuacji, gdy kredytobiorca decyduje się na kredyt, musi ustalić czy jego budżet domowy jest w stanie udźwignąć droższą na samym początku ratę, która zapewni mu mniejszą kwotę odsetek, czy jednak ze względu na płynność finansową powinien wybrać raty stałe, które są wygodniejsze, jednak zwiększają ogólny koszt zobowiązania.

Którą ratę ostatecznie wybrać?

Jedna i druga rata ma swoje wady i zalety, jednakże zawsze najważniejszą kwestią pozostaje dopasowanie do budżetu domowego, aby rozwiązanie było rozsądne i wygodne. Podsumowując, nie da się jednoznacznie ustalić, która z form spłaty kredytu jest najlepszą możliwą, ponieważ jest to zależne głównie od indywidualnych preferencji. Dlatego Eksperci Open Finance zazwyczaj zalecają porównanie obu opcji przed przystąpieniem do finansowania, aby przede wszystkim rozwiązanie było zadowalające dla klienta.